GeurGriezelen

Pestdamp en bloesemgeur, een geschiedenis van de reuk. Deze week sloot ik het boek, nadat het jarenlang uit mijn gezichtsveld was geweest, opnieuw in mijn armen. Hoe het uit mijn collectie verdween is niet helemaal duidelijk, maar tussen de aanschaf in 1986 en nu ben ik dertien maal verhuisd dus het laat zich raden bij welke gelegenheid het er tussenuit is geglipt.

Gelukkig is er Marktplaats, voor al uw verloren zaken, en keerde dit verbazingwekkende boek per post vanuit Almelo bij me terug.

‘Kijk eens Neus wat ik voor je gevonden heb!’

Als je nu denkt dat ze er onmiddellijk omstandig en gulzig aan begint te snuffelen dan heb je het mis. Want weet jij wat je allemaal kunt tegenkomen bij een duik in de geurwereld van een doorleefd boek? Nee? Nou Neus wel.

Dit boek, met magentakleurige omslag en de kopergravure De Parfumeur van Gerrit Valck op de voorkant, ruikt bijvoorbeeld naar

propvolle boekenkast
in een goed gestookte kamer
bewoond door iemand van middelbare leeftijd
die vroeger zo nu en dan een sigaret opstak
(maar alweer jaren met deze vieze gewoonte is gestopt)
van het mannelijke geslacht.

De kromgetrokken rug met leesvouwen verraadt dat het boek de lezer tot het laatst toe heeft weten te boeien, wat respect verdient, want naast de smeuïge anekdotes is het fascinerende maar tevens gortdroge kost.

Omdat het maandagochtend is, de herfst zich van haar mooiste kant laat zien, mijn zoekgeraakte stokoude buurkater weer terecht is en ik goede zin heb, laat ik de gort voor wat het is en trakteer je op een doorkijkje in de achttiende-eeuwse geurwereld van de Fransen.

Wasknijper bij de hand?

‘In de tuinen van het Palais-Royal weet men ‘s zomers niet waar men zich te rusten moet zetten om niet de geur van stinkende urine te ademen. De kades prikkelen de reukzin tot misselijkheid toe; uitwerpselen liggen overal verspreid, in de lanen, aan de voet van stoeppalen en in de huurrijtuigen.’ Aldus de geurige verslaglegging van de zeden en gewoonte van de Parijse burgers in Tableau de Paris door schrijver en politicus Jean-Louis Mercier. De stank moet weerzinwekkend zijn geweest.

En ook het Franse hof was verstoken van toiletten en ging gebukt onder intens riekende dampen. ‘Het park, de tuinen en het kasteel zelf doen je maag omdraaien met hun kwalijke geuren. De verbindingsgangen, de binnenplaatsen, de vleugels en de gangen liggen vol urine en faecaliën. De veestapel schijt in de grote galerij; de stank houdt ook voor de deur van de slaapkamer van de koning geen halt’.

Geen wonder dat de hovelingen zich overdadig besprenkelden met zware parfums die bol stonden van galbanum, opoponax, musk en civet. Pure overlevingsstrategie.

Sinds het boek weer in mijn leven is, trakteer ik mezelf op een dagelijkse portie geurgriezelen, spoel met hernieuwd plezier het toilet door en troost me met iets dat ruikt naar rozengeur en maneschijn.

 

★★★★☆ ROSES MUSK van MONTALE
♪♪ ∫∫ ♀ €€⎢floral⎢verkrijgbaar bij Parfumaria
Zeer schone en fruitige roos. Of meer: de illusie van roos. Want als hier ook maar één levende bloem aan te pas is gekomen, vreet ik een beer op. Natuurlijk alleen als ie geroosterd is en met mes en vork. Over geroosterd vlees gesproken: deze airy, lichtvoetige, meisjesachtige, vriendelijke en opgewekte geur heeft onmiskenbaar iets donkers, iets rokerigs en iets dierlijks. Met die typische Montale handtekening, dat geurkenmerk dat ik associeer met Aoud. Maar ook hier zeg ik: de illusie van Aoud. Want sinds ik in New York één mililiter van het echte spul heb aangeschaft, maakt niemand me meer iets wijs.

Glasheldere compositie, verrukkelijk in zijn eenvoud. Voor meisjes, jong en oud, met een bite. En voor mensen die lijden onder riekende dampen.

Trouwe lezers hebben het vast opgemerkt: de laatste tijd is het wat stiller op mijn blog. Vakantie, werkdruk en ook schrijftwijfel zorgden voor een schrale oogst. De vakantie is achter de rug, de schrijftwijfel is gelukkig verdampt en het plezier terug.Tot gauw!

13 thoughts on “GeurGriezelen

  1. Wat een prachtige en toepasselijke foto ! En wat een fascinerend stuk. Dat boek lift ergens in mijn kast te verstoffen, ik moet het echt weer eens opzoeken om de heerlijke rillingen over het meurende verleden te krijgen. Ik denk dat de neuzen toen (hopelijk) gewend waren aan die mélange. Het moet nochtans vreselijk geweest zijn voor gevoelige neuzen! Hoewel een volle Amsterdamse tram ook niet alles is, moet ik toch zeggen dat wij aansturen op het andere uiterste: overdreven clean.
    Gelukkig dat de Kater terug is!
    Een vraag: wat vind je van Mona di Orio’s Oud nu je de echte uit New York hebt?

    • Hey Anna,

      heb me vanmiddag gek gezocht naar de Oud van Mona di Orio. Hij is in mijn bezit, maar eh, ik kan hem even niet vinden. Zodra ik eraan heb kunnen snuffelen, laat ik je iets weten!

      Even terug naar je opmerking over de gevoeligheid van de neuzen in die tijd. Lange tijd werd het reukzintuig geminacht: te dierlijk. In de achttiende eeuw werd echter de neus herontdekt, tegelijkertijd met de fascinatie voor de dood. Men was de mening toegedaan dat ziektes en uiteindelijk de dood, veroorzaakt werd door kwalijke geuren, de zogenaamde miasmen. Sla het boek er maar eens op na: hele hordes wetenschappers en doktoren hadden een buitengewone fascinatie voor geur en een buitengewoon goed ontwikkeld reukorgaan. Hoe het was gesteld met de reukgevoeligheid van de man en vrouw in de straat durf ik niet te zeggen….

      Kater heet Spetter, de sjat!

      • Interessant! Ik ga zeer zeker dat boek opgraven.
        Benieuwd naar je mening over Mona di Orio.
        Is Spetter een Cyperse kater?

        • Doen! en veel plezier met de meurende stukjes… 😉

          Bedacht me gisteravond dat ik één lade nog niet heb uitgeplozen, hoop Mona’s Oud daar vanavond te vinden. Ergerlijk hoor, meende toch echt dat ik mijn collectie nu onder controle had… Keep u posted!

          (yep, met witte poten, bef en neus)

  2. En weer een boek voor mijn verlanglijstje antiquarische geurboeken. Deze titel was ik nog niet eerder tegengekomen. Dank voor de tip.

    • Graag gedaan!

      Oei, ik vrees dat als je de bronvermelding leest er nog heel veel toevoegingen zullen volgen. Veel leesplezier!

  3. Hallo Tanja,

    “schrijftwijfel” mag van mij zo in van Dale: wat een leuk woord! Maar wel fijn dat je er weer vanaf bent, want het was inderdaad stil. Dus graag tot het volgende verhaal!

  4. Gelukkig heeft de zomer van 2013 niet alleen de veels te hete dagen maar ook jouw schrijftwijfel meegenomen! Ik vraag me af wanneer ik voor het laatst GeGeurGriezelt heb. Ik kom niet verder dan het schoonmaken van de afvalcontainer afgelopen zomer. Geïnspireerd door de Oud-discussie heb ik míjn proefje van Mona di Orio tevoorschijn gehaald. Persoonlijk zou ik hiermee nooit de deur uitgaan. Volgens mijn dochter ruikt het naar de toiletten bij chinese restaurants. En ik weet dat ze dit niet vies bedoeld. Hopelijk heb je jouw Mona geurtje inmiddels gevonden. Mijn geur van vandaag is Aromatic Elixer. Wat is hij toch heerlijk, geruststellend, troostend. Juist bij deze chypre, zo heb ik me laten vertellen, is de zuurtegraad van de huid erg belangrijk voor het resultaat. Gelukkig hebben wij een prima match samen. Tot je volgend schrijven. Niet twijfelen, gewoon doen!

    • S-c-h-i-t-t-e-r-e-n-d-e geurklassieker Aromatics Elixer, iconisch en perfect voor dit jaargetijde, knisperend groen aarde-achtig…

      DANK voor je waarderende woorden, het schrijven is helemaal terug en de inspiratie ook!

Laat een antwoord achter aan Tanja Schell Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.