Hemels water

Een mens zit vreemd in elkaar.

Net nu ik verzaligd mijn benen in de zon leg en de gazpacho, tabouleh, gegrilde scampies en een glas pastis met ijs onder handbereik zijn, word ik verliefd op een parfum dat een ode brengt aan de regen. Inderdaad, regen.

Angeliques sous la Pluie.

Even dacht ik Jean-Claude Ellena te betrappen op een fantasie over Angelique, die na een hoosbui doorweekt in zijn Zuid-Franse parfumtempel verschijnt. Maar nee, die ‘s’ van Angeliques laat geen ruimte voor wulpse gedachten. Het gaat hier om engelwortel (angelica archangelica) en Ellena’s creatie is een welriekende haiku over een majestueuze plant in een regenbuitje. Kuiser wordt het niet.

Over regen gesproken. Volgens de deskundigen zijn er drie regentypes. Het kan niet anders of dit moeten huiskamergeleerden zijn. Want tel even met me mee: er zijn de striemend straffe regens in de herfst waarin nog geen hond naar buiten wil. Die vanuit het westen in een hoek van 45 graden een weg vinden langs de sluiting van je jas en zonder pardon je arme lijf geselen. Dan heb je de zomerse stortregens met druppels groter dan een centimeter. Vloek of zegen, je wordt er behoorlijk nat van.

En vergeet de drizzle niet, de druilregen, nauwelijks waar te nemen, maar dit type heeft slechts een straatbreedte nodig om je tot op de draad te doorweken. Dat zijn er al drie. Dan heb je nog de ijsregens, de hoosbuien, de slagregens, de wolkbreuken, de plensbuien, de watergordijnen, de motregens, de zomerse buitjes en de moesson. Mis ik er nog een?

Gelukkig is er deze week nauwelijks regen, maar wel Angeliques sous la Pluie. Met dank aan de weergoden.

♡★★★★☆ ANGELIQUES SOUS LA PLUIE (2000) van Jean-Claude Ellena voor Frederic Malle
♪ ∫ ♀♂ €€⎢woods⎢verkrijgbaar bij Skins Cosmetics
Een flinke scheut Hendrick’s Gin met Fever-Tree tonic klettert over mijn polsen. In een fractie van een seconde overbrug ik de 200 kilometer die mij scheiden van Pure C, het jongere en hippere zusje van Oud Sluis van (bijna ex-) driesterren chef Sergio Herman. De cocktailkaart is er eentje om bij weg te dromen en het roomwitte interieur van het restaurant, de duinen met het wiegende helmgras en het uitzicht op zee vertragen mijn hartslag. De cocktail met ijsblokjes van rozemarijn en andere groene kruiderijen geeft me het laatste zetje om mijn gedachten met een korrel zout te nemen.

Het kan niet anders of Ellena slurpt ook graag dit drankje weg. En misschien zat hij vorig jaar wel diezelfde septemberavond in een van die andere ronde kunststoffen banken. Genoot hij van hetzelfde brouwseltje als ik. Met Hendrick’s gin en Fever-Tree tonic en van die kunstig gemaakt ijsblokjes. Ik durf mijn fles Angeliques sous la Pluie erom te verwedden dat aan gin of tonic, of misschien wel aan allebei, een druppel engelwortelolie is toegevoegd.

Ellena zou Ellena niet zijn als hij na deze sprankelend frisse opening niet op de rem trapt. Eerst het briesend paard de vrije teugel geeft om het daarna krachtig tot de orde te roepen. Hij verstaat de kunst van het temmen, deze man. Verbazingwekkend hoe hij het tintelend frisse groenkruidige begin van citrus, jeneverbes en subtiel zoete engelwortel in een oogwenk omtovert in een geraffineerd zachte, musky, tikje sweaty en houtige, licht warme en comfortabele geur. Enkel waarneembaar als je de drager op de huid kruipt.

Angeliques sous la Pluie. Engelwortel in de regen, een regen van de fijnste soort. Ellena’s geurige aquarel in watertonen.

Maar je maakt mij niet wijs dat Ellena onder het genot van die gin-tonic niet even aan Angelique dacht…

Net nu ik de laatste hand aan dit artikel leg, begint het te regenen in Maastricht. Goed voor de engelwortel die haar krachtige wortels en stengels weer kan volzuigen met hemelwater. En ik? Ik laat de gin-tonic voor wat ie is en laaf me aan de beelden van ‘Ocean without a shore’ van Bill Viola, een videokunstenaar die gegrepen is door watergordijnen.

Geïnteresseerd in de achtergronden van dit werk? Klik dan hier.

En naar welke geuren grijp jij deze zomer?

Inner smellscapes

Perfume is too often an ethereal corset trapping everyone in the same unnatural shape. A lazy and inelegant concession to a fashionable ego.

Het zijn de woorden van Christopher Brosius, grondlegger van het parfumlabel ‘I hate perfume’ in Williamsburg, New York City. Hij kreeg een hartgrondige hekel aan parfum toen hij in de tachtiger jaren als taxichauffeur in zijn levensonderhoud voorzag. Het geurspoor dat vrouwen in zijn wagen achterlieten van parfums met schoudervullingen zoals Poison, Giorgio of Boucheron maakten hem misselijk en narrig.

People who smell like everybody else disgust me.

Het moeten zware tijden voor hem zijn geweest daar in die yellow cab. Maar ook een bron van inspiratie naar later zal blijken. Na NYC de rug te hebben toegekeerd en zich enkele jaren te hebben opgehouden in de countryside bij zijn ouders in Pennsylvania, keert hij na een life changing experience terug naar The Big Apple. Het boek A Natural History of the Senses van Diane Ackerman schudde zijn neus wakker en legde de kiem voor het unieke parfumuniversum dat hij zou gaan creëren.

Een reis door Brosius’ universum is een reis door de geest van een man die zichzelf een kunstenaar noemt. Dat hij Jean-Claude Ellena noemt als meest gewaardeerde collega is niet verwonderlijk. Brosius is net als Ellena een minimalist, die de kunst van het weglaten beoefent.

Maar de route die Brosius aflegt is omgekeerd aan die van Ellena. Waar Ellena in de tachtiger jaren zijn visitekaartje afgeeft met First van Van Cleef & Arpels, een romantische bloemensymphonie full brass, om daarna steeds transparanter en minimalistischer te gaan werken, start Brosius zijn carrière met het bottelen van een enkel molecuul onder zijn eigen label Demeter in 1992. Wat volgt is het nabootsen van geuren van drank (Gin&Tonic, Cosmopolitan), eten (Apple Pie, Banana Flambee) en van het dagelijkse leven (Sawdust, Laundromat).

Definitief vestigt hij zijn naam als grensverleggend parfumeur met het bedrieglijk eenvoudige Snow, een parfum dat ruikt naar een besneeuwde winterdag. Hij werkte er jaren aan en ontvangt er twee fifi-awards voor (de Oscars van de parfumindustrie).

Na de breuk met Demeter in 2004, opent hij nog datzelfde jaar de deuren van zijn parfumstudio ‘CB / I hate perfume’ in Williamsburg (NYC) op de grens van een residential area en een industrieterrein.

Te oordelen naar de blinkende koffiezaak 30 meter verderop en het überhippe Wythehotel op de hoek van de straat, zit de buurt in de lift. De muren van het naastgelegen pand zijn inmiddels voorzien van opmerkelijk keurige graffiti. Op oudere foto’s is een onooglijke blinde muur zichtbaar, waarachter van alles schuil zou kunnen gaan: van opslag van vintage kleding en auto-onderdelen tot labo voor de nieuwste partydrugs.

Perfume is the signpost to our true selves – a different journey for the brave to travel

Perfume is the weather of our inner world bringing life to a personal landscape

In de zaak is het stil. Geen stampende muziek hier, zoals die overal in NYC klinkt. Enkel het krassen van pen op papier en de flarden van een gesprek achter in de studio zijn hoorbaar. ‘Wow, what’s this man?’, ‘I don’t know, really, I don’t know’.

De zaak houdt het midden tussen een winkel, een gallery (zo noemt Brosius het zelf) en een werkplaats. Het is een kale ruimte met een antracietkleurige betonnen vloer en witte wanden. Geen opsmuk hier, de glamour is ingeruild voor een naakte paspop, een racefiets, enkele dozen drinkwater en 6 witte Ikeakasten. Links staan de honderden flesjes natuurlijke en synthetische grondstoffen, rechts de vruchten van zijn geurige arbeid.

Zijn transparante en subtiele parfums lezen als een intiem logboek met herinneringen, korte verhalen, quotes, pennenstreken, gedichten, emoties, overpeinzingen, impressies en uitroepen:

In the Library
Invisible Monster
Outside
Under the Arbor
Soaked Earth
Just Breathe
M3 November

Een reis door zijn geurwereld is een reis door ‘s mans limbische systeem en onthult Brosius’ hoogstpersoonlijke inner smellscape.

Hoe het daar ruikt? Naar vers omgewoelde aarde, zondoorstoofde appels, oude bontmantel, zweet, Ambre Solaire, zomerzee, warme dennennaalden en regen, om maar eens iets te noemen. Naar het leven zelf. Van een man die parfum haat, maar het geweldig vindt om parfumeur te zijn. En ergens zweeft tussen hemel en aarde.

Helaas zijn z’n geurige geesteskinderen niet in Nederland te koop. Wel is een deel van zijn assortiment te koop bij www.cultbeauty.com in Groot-Brittanie. Gelukkig is er ook goed nieuws te melden. Bij enkele Nederlandse internetwinkels is wat van zijn vroege werk uit zijn Demetertijd te koop. Bijvoorbeeld het eerder genoemde Snow, Dirt en Tomato.

Secretions Horrorfic

Eerst is er de geur van bloemen, dan volgt een ongecontroleerde kokhalsbeweging. Diep vanuit mijn binnenste wordt de inhoud van mijn maag mijn slokdarm ingestuwd. Gelukkig was mijn lunch licht en uren geleden.

In colonne marcheert een peloton rillingen tussen mijn schouderbladen omhoog. Mijn nekharen doen een zwakke poging tot afweer. Neus deinst terug en onwillekeurig trek ik mijn schouders op om me te beschermen tegen iets kwaadaardigs.

Het helpt niet. Nog niet een beetje. Nieuwe colonnes rukken op. In de winkelruit zie ik het gezicht van een vrouw met onnatuurlijk grote ogen in een wasbleek gelaat.

Ben ik dat?

Dan ontsnapt er een kreet aan mijn lippen. ‘Noooooooo!’. De jongen naast me kijkt me meelevend aan. ‘That’s why, you know.’ Hij draait zich om en loopt de parfumerie weer in.

Het duurt slechts luttele seconden, maar de ervaring nestelt zich voor altijd in mijn brein. Opgeborgen achter slot en grendel. Tot afgelopen maandag. Ik heb een afspraak met Irina, parfumeur in opleiding, die een koekblik vol parfumgrondstoffen heeft meegenomen.

De snuffelsessie begint gemoedelijk. Ze laat me Tobacarol (tabak/houtig/nootmuskaat/amber), alpha-terpineol (sering/houtig/citrus/terpentijn) en hydroxycitronellal (lelietjes van dalen en wat meloenigs) ruiken. Daarna volgt een groene thee extract van chemieconcern Robertet en eentje van chemiereus Givaudan. Lekker.

Dan houdt ze me een donker flesje onder de neus. ‘Niet te diep inhaleren’, waarschuwt ze me nog. ‘Marine pyridine’ vermeldt het etiket.

En daar sta ik weer. Op die koude namiddag in hartje Londen, januari 2012. Buiten op straat voor Les Senteurs, een parfumerie met een prachtig assortiment kwaliteitsparfums. Met onder mijn neus een van de meest besproken cultparfums van het afgelopen decennium. De verkoper weigerde hem me in de winkel te laten ruiken.

Opnieuw die rillingen. Opnieuw die walging en angst. De aandrang om weg te rennen, te gillen. Om eindeloos te douchen. Te scrubben. Boenen. Om het onzichtbare vuil dat over me heen is gestort van me af te spoelen. NU.

Secretions Magnifique van Etat Libre d’Orange, een waar horrorparfum. Echt eentje om graaf Dracula mee te plezieren. Nog groter zijn extase als hij zijn tanden in je zet.

SECRETIONS MAGNIFIQUE (2006) door Antoine Lie voor Etat Libre d’Orange
?????? ⎢Verkrijgbaar bij Parfumaria
Goed. Ik heb het echt geprobeerd. Over dit bizarre parfum een geurnotitie schrijven. Maar het lukt me gewoon niet. Ik kom niet verder dan die eerste hint van bloemen, en dan komt de black out. Mijn lichaam neemt de regie over, vertelt me dat er iets vreselijks gaande is. Neus is in shock. Aroma’s van bloed, zweet, speeksel of sperma, de secretions magnifique, ruikt ze niet. Wel flitsen beelden langs van de opengewerkte lichamen van Francis Bacon. Secretions Magnifique is welhaast de perfecte olfactorische vertaling van zijn werk uit de late jaren zestig. Zal Antoine Lie hier zijn inspiratie hebben gevonden?

Over een tijdje nog maar eens proberen…

Wat Etat Libre d’Orange er zelf over zegt?

Like blood, sweat, sperm and saliva, this disturbing perfume is an ode to the pinnacle of sexual pleasure, that extraordinary moment when desire triumphs over reason. On the razor’s subversive edge, it’s love or hate at first sight…

Composition: Iodized accord (fucus, azurone), adrenalin accord, blood accord, milk accord, orris, coconut, sandalwood, opoponax…’

Het nieuwe openingsfilmpje op hun website geeft een goed beeld van wat voor vlees je in de kuip hebt. ‘Not just a fragrance – a state of mind‘, grensverleggende parfummarketing.

Geurige viagra

Ambrox, Ambroxan, Ambreine en Grisalva. Het olfactorische goud van de parfumindustrie, ambergris, is de afgelopen decennia met succes in laboratoria nagebouwd. Althans, haar geurige componenten. Het gaat hierbij om twee moleculen die de bijzondere kwaliteiten van ambergris herbergen: ambrox en ambrinol.

Zo nu en dan wordt amber en ambergris door elkaar gehaald. De twee hebben echter niets met elkaar te maken. Als er in parfum van amber melding gemaakt wordt, dan gaat het om een mengsel van essentiële oliën die tot een zoetig, warm, rijk en wat kruidige geurbeleving leiden. Een essentiële olie of een absolue van amber, of nog anders gezegd: een amberplant die je zijn levenselixer kunt ontfutselen, bestaat niet.

Amber is een akkoord van vanille (of haar synthetische vervanger vanillin), dat wordt aangevuld met een hars of een gom. Labdanum, de gom of absolue van het mediterrane struikje Cistus ladaniferus is een vaak toegepaste combinatie. Ook wordt de hars Benzoin vaak gebruikt. Parfums met dit amberakkoord vallen in de geurfamilie van de orientals, en worden in de Franse geurclassificatie parfums ambré genoemd.

Terug naar het olfactorische goud. Het is nogal een aanduiding. Er is een tijd geweest dat deze geurstof behoorde tot een van de drie meest kostbare handelswaar, naast goud en slaven. Waarom is ambergris eigenlijk zo’n geliefde grondstof?

Ambergris staat bekend als een afrodisiacum, een lustopwekkende stof. Je zou kunnen menen dat dit al voldoende is om dit dierlijke uitwerpsel een heldenstatus te geven. Het is slechts een van haar sterke punten. In de parfumerie wordt er graag gebruik van gemaakt vanwege haar krachtig fixerende eigenschap waardoor het parfum zich buitengewoon goed en langdurig aan de huid hecht.

Niet in de laatste plaats is haar geur er een uit het godenrijk: complex en sensueel. Het heeft een warme, zoete, iets zilte, kruidige en wat muskachtige geur. Het bewijs huist in een klein weckflesje dat voor me staat: een lichtbruin stukje ambergris met transparante kristallen. Als ik de delicate en tegelijkertijd krachtige geur opsnuif, is het alsof een zijden sjaaltje door mijn neusgaten wordt gehaald.

Vandaag enkele parfums die gecomponeerd zijn rondom het synthetische ambergris.

NOT A PERFUME van Juliette has a Gun (Skins Cosmetics)
Respect voor een bedrijf dat eerlijk zegt dat het bottelen van slechts één synthetische molecule geen parfum is. Waar het naar ruikt? Zoet, en tikje kruidig, vrouwenzweet. De geur van huid. Na een half uur schijnt er een licht vegetaal karakter doorheen. En ja, zeker, lekker… Maar dragen? Ik sta doodsangsten uit dat mijn medemens denkt dat ik zojuist uit een liefdesnestje ben gestapt.

ESCENTRIC 02 van Escentric Molecules (Skins Cosmetics)
Frisse en vegetale opening. Iets zilts. Doet me in de verte denken aan gin-tonic. Cheers me up! Warme, zijdezachte achtergrond. Wat gebleekt hout. Na uren volledige versmelting met mijn huid. Intrigerend parfum, met een onzichtbare en toch duidelijk waarneembare X-factor. Een ontdekking. Chapeau voor Geza Schoen, de parfumeur. Mijn favoriet.

M/MINK van Byredo (Skins Cosmetics)
Ik trek niet snel mijn neus op, maar dat gebeurde wel toen ik deze geurbom rook. Opening: tinner vermengt met een weeïge, zoetige, dierlijke lucht. Ai! Dan: scheutje Badedas uit de groene flacon; spoelt een beetje de kudde dieren van mijn huid af. Na een minuut of 10 ontstaat er meer balans. Toefje vochtige aarde erbij. Weeïge zoetheid blijft dominant. Afgrijzen klapt om in fascinatie. Ik zou de man die M/Mink draagt graag aan een nader onderzoek onderwerpen.

Synthetische ambergris van De Hekserij (www.hekserij.nl)
Op de site van De Hekserij staat niet vermeld of het hier gaat om Ambrox, Ambroxan, Ambreine of Grisalva. De geur lijkt sterk op de opening van Not a Perfume van Juliette has a Gun, en de overweldigende dierlijke opening van M/Mink. 10 ml voor 3 euro.

NOT A PERFUME van Juliette has a Gun is een parfum gemaakt van één enkel molecuul. Puristen zijn van mening dat je dit geen parfum kunt noemen. Hoe denk jij hierover? Vertel!

Een witte Pasen geurend naar Classic Myrrh

Eigenaar en oprichter Camille Henfling komt uit een Maastrichts apothekersgeslacht. Met smaak vertelt hij hoe hij als kleine jongen zijn neus stak in zakken kruiden en specerijen die opgetast stonden in het magazijn van de zaak van zijn ouders.

Decennia later brengt hij onder de naam van zijn adellijke Duitse voorvaderen, Von Eusersdorff zijn eigen reeks parfums uit. Zijn Classic Patchouli is een intense en stroperige sixties patchouli, zijn Classic Vetiver een fris groene vetiver, de Classic Myrrh een pittig kruidige creatie en zijn Classic Mimosa een en al frisse bloemenbries. Alle vier de parfums ruiken naar wat hun naam doet vermoeden. Ze zijn toegankelijk, hebben een natural feel en de kwaliteit spat ervan af.

Vandaag mijn persoonlijke favoriet uit de reeks, de Classic Myrrh. Omdat het Goede Vrijdag is, Pasen voor de deur staat en het kouder en witter zal zijn dan de afgelopen Kerst.

★★★★☆ CLASSIC MYRRH (2011) van Von Eusersdorff
♪♪ ∫∫∫ ♀♂ €€ ⎢woody oriental ⎢o.a. verkrijgbaar bij Parfumaria
Mirre is een van de oudst bekende parfumingrediënten en werd al 7000 jaar voor Christus gebruikt als rookwaar. Op een papyrusrol uit 1550 voor de jaartelling is het recept gevonden van Kyphi, een mengsel van wierook, mirre, kalmoes, galant en mastiek dat na zonsondergang werd gebrand om de zonnegod Ra gunstig te stemmen. Hij gaf blijk van zijn goede zin door de mens een goede nachtrust te gunnen, hem te bevrijden van zijn zorgen, te kalmeren, angst weg te nemen en voorspellende dromen te schenken.

Von Eusersdorffs Classic Myrrh heeft op mij eenzelfde uitwerking. De warmkruidige basis brengt rust na een lange dag vol indrukken, koestert en omarmt. De aroma’s van wierook en mirre maken mijn geest helder. De geur van viooltjes tilt het parfum op, evenals de lichte toets van terpentijn. Iets rokerigs voegt extra complexiteit toe. Het parfum geurt eindeloos lang.

Classic Myrrh oogt bedrieglijk eenvoudig, laat je niet op het verkeerde been zetten. Het is een schitterend geurminiatuurtje met alle aroma’s precies op de juiste plek. Mijn geurige metgezel voor deze witte Pasen, bij deze besloten.

Hoe mijn paasdagen er verder uitzien? Ik graaf me met mijn grieperige lijf in met seizoen 3 en 4 van Breaking Bad, paaseitjes en kannen thee. En bid vurig dat moeder natuur op 1 april een goede grap uithaalt en de zon uitbundig laat schijnen…

Fijne dagen!

Stoners Birdie

Als ik een boek lees, reist er altijd een parfum met me mee. Zo was er Vrijheid van Jonathan Franzen met een vintage Jolie Madame van Balmain, hulde ik Stefan Brijs’ Engelenmaker in Tindrer van Magnetic Scent en geurde Verwante Stemmen van Vikram Seth naar Mona di Orio’s Musc.

Als boekenlegger fungeert een zuinig geparfumeerde geurstrook. De woordenstroom die uit het boek omhoog welt, stopt onmiddellijk als ik de strook tegen mijn neus hou. ‘Hé zeep’, ‘wauw’, ’tsjonge, stoer’, ‘ohhh viooltjes’, ‘goh leer’, ‘jakkes’, ‘???’, ‘hmmm’.

Deze gelegenheidskoppels, niet bij elkaar gezocht maar bij toeval door mij bij elkaar gebracht, leveren vaak verrassende combinaties op. Een vochtig donkergroen bloemenparfum bij een bloedstollend verhaal over gekloonde kinderen. Een assertief knisperende chypre met een toets van gebrand leer bij een Amerikaans epos over de middenklasse.

Soms lijken ze voor elkaar gemaakt, het verhaal en het parfum. Dan vallen de aroma’s naadloos met de woorden samen en genieten episode en akkoord van elkaars gezelschap. Soms ook is het parfum tot troost, zoals de zachte sensuele Musc van Mona di Orio bij de weemoedige roman over een onmogelijke liefde tussen een pianiste en een violist.

De afgelopen week omlijstte Birdie, een van de tien parfums uit de nieuwe serie ‘Join the Club’ van Xerjoff, het prachtige Stoner van John Williams. Een onalledaags koppel.

★★★★☆ BIRDIE (2013) van Xerjoff, Join the Club serie
♪♪ ∫∫∫ ♀♂ €€⎢mossy woods⎢o.a. verkrijgbaar bij Aafke’s
Indringende aroma’s van hooi, paard en zwarte aarde. De onmiskenbare geur van groene zeep, je weet wel, die glibberige doorschijnende substantie in die ronde geelgroene plastic verpakking. Fris wasgoed met een hint van menthol. Leer en iets stuivends.

Na een half uur is een perfecte balans ontstaan tussen de dierlijke en zepige tonen. ‘Vreemd maar wel lekker’. Erg lekker zelfs.

Intrigerende textuur: een diep bruinzwarte massieve grondlaag waarop kuikendons een vederlicht dansje uitvoert.

Zeer eigenzinnig en origineel geurprofiel. Het heeft iets vertrouwds en is tegelijkertijd een van de meest ongewone parfums die ik in tijden geroken heb. Neus ligt in overgave op mijn pols, wil alleen maar ruiken. ‘Tee, laat me met rust’, klinkt het als ik haar lastig val met mijn gepieker.

Waarom passen Birdie en Stoner zo goed bij elkaar? Waarom vormen het markante gezicht op de cover en deze geur zo’n perfecte match?

Stoner verhaalt over het leven van een begeesterde wetenschapper Engelstalige literatuur die gebukt gaat onder existentiële eenzaamheid, stelselmatige vernedering en verloochening om tenslotte te bezwijken onder de last van het leven. Maar als ik dit verhaal in geur wil schilderen, kom ik niet uit bij Birdie.

Dan vallen opeens de stukjes van de puzzel op hun plek. Is de code gekraakt. Dat wat Stoner node ontbeert om zijn plek op deze wereld in te nemen, eist Birdie van meet af aan op. Waar Stoner zich schikt, is Birdie onverzettelijk. Waar Stoner zich laat kleineren, maakt Birdie met één oogopslag duidelijk dat er niet met zijn voeten kan worden gespeeld.

Met Birdie was Stoner beter bestand geweest tegen de ruigheid van het menselijk bestaan. Wat had ik Stoner graag een Birdie gegund.

Sergio Momo, grondlegger van Xerjoff, vertelde me enkele weken geleden tijdens een ontmoeting in Amsterdam dat van geen enkel parfum uit de ‘Join the Club’-serie de geurpyramide bekend wordt gemaakt (uiteraard worden wel de allergenen vermeld op de verpakking). Hij vertrouwt erop dat de consument de tien geurige sfeertekeningen herkent. Niet alleen moedig maar ook risicovol.

Over Birdie schrijft hij:

(…), the golf club that stretches over a manicured green carpet, a course that is an oasis of rejuvenating well being, where challenges are compelling in a calm tone, surrounded by the trees that act as its frame. The only muffled sounds that awaken the quiet of the place are those of clubs hitting balls, their trajectory perfect, the outcome of technique and concentration.’

Duidelijk, toch?

Hoeveel waarde hecht jij aan informatie over de aroma’s in een parfum? Uit wat voor type beschrijving maak jij op of een parfum al dan niet interessant voor je kan zijn? Ben je ook wel eens op het verkeerde been gezet? Vertel!

In het oog van de orkaan

‘Zeer uitgesproken. Eigenzinnig. No mercy. Iemand die weet wat ie wil. Schuwt dierlijke aroma’s niet, net zo min als die van aarde en paddestoelen. Complex en verrassend. Intens maar niet zwaar. Totale opwinding. Wie maakt dit???? Knettergek.’

Dit is de letterlijke notitie, in lange halen slordig op de achterkant van een envelop geschreven, die ik een half jaar geleden maakte. Een kennis had me veertien parfums ‘blind’ toegestuurd. Maker onbekend, parfumhuis onbekend, parfum onbekend, prijs onbekend. Op de 14 spraytjes staan enkel codes, van A1 tot A7 en van B1 tot B7. Het enige dat de afzender onthult is dat serie A pure parfumolie is en serie B ‘Eau de Extrait’.

‘Laat me eens weten wat je ervan vindt’, was de vraag van de schenker. Nou graag, ik hou wel van dit soort geurige spelletjes.

Ik kies voor een quickscan, spray de geur op een strook, ruik, ruik nogmaals en ga door naar de volgende. Zo onderzoek ik de extraits B1, B2 en B3. Mijn hart beseft eerder dan Neus dat hier iets uitzonderlijks gaande is. Een plezierige kriebel net onder mijn borstbeen en een sneller slaan, verraadt haar oordeel. Neus volgt vlak daarna met een onrustige ademhaling en beveelt me snel door te gaan naar B4. ‘Kom op Tee, niet treuzelen, toe’. B4 volgt, B5, B6, B7…

Dit geurige bombardement duurt niet langer dan een minuut of twintig en laat me sprakeloos en overweldigd achter. De parfums zijn naast schitterend, ook verontrustend. Raken iets aan dat zelden wordt aangeraakt. Achter die gepolijste, ultra luxueuze eerste indruk schuilt iets donkers, iets grommends, iets wat ternauwernood in toom kan worden gehouden. Iets wat doet denken aan Sophia Loren, in de de zestiger jaren dansend op blote voeten op het strand van Civitavecchia. Aan Mimi in Bitter Moon van Roman Polanski, ook dansend, dampend en ongeremd, maar dan voor haar verlamde minnaar in een rolstoel.

Deze parfums sluiten een verbond tussen luxe en puurheid. Tussen beheersing en ongebreidelde wellust. Tussen uitzonderlijk vakmanschap en ongepolijste schoonheid. En ergens, ergens is er een midden, een ruggengraat. Een punt waar al die intense zintuiglijke ervaringen en emoties samenkomen, ze verbindt, er rust is. Als in het oog van de orkaan.

Inmiddels weet ik van wie deze parfums zijn. Van een man wiens sterftedatum wel bekend is, maar zijn geboortedatum angstvallig door zijn familie geheim wordt gehouden. Van een man die mid jaren zeventig door Andy Warhol is bestudeerd en op de foto is gezet. Van een man die Giovanni Versace tot zijn vriendenkring mocht rekenen.

Een man die in 1975 parfumhistorie schreef met zijn Musc. Bruno Acampora.

★★★★★ MUSC (1975) van Bruno Acampora
♪ ∫∫∫ ♀♂ €€⎢Eau de Parfum⎢Verkrijgbaar bij Aafkes
Paddestoelen, preciezer: shiitake en lila viooltjes die hun delicate bloemenhoofdjes nipt door de vochtige bosaarde drukken. Een van de meest bizarre openingsakkoorden, Zafar is een andere, die ik ooit heb geroken. Na enkele minuten is de intense geur van shiitake verdwenen om plaats te maken voor zeer droge en stoffige patchouli en de onmiskenbare toets van dierlijke musk: kruidig, intens dierlijk en met een licht weeïge zoetheid. Een vleug lavendel en iets abstract bloemigs verluchtigen al deze aardse en dierlijke aroma’s. Toefje sandelhout volgt.

Op zeker moment keert Musc in zichzelf en versmelt volledig met de huid. De grens tussen parfum en haar drager valt weg. Het parfum ìs de man of de vrouw, de man of de vrouw ìs het parfum. Net uit bed, met ogen waarin de dromen van de nacht staan opgetekend. Zacht, warm en onweerstaanbaar sexy.

Musk en Neus zijn zeker niet altijd vrienden. Het ene moment houdt ze ervan, het andere moment keert ze zich ervan af. Wist je trouwens dat in de parfumerie twee totaal verschillende musks worden gebruikt? En die qua karakter elkaars tegenpolen zijn? Het ene is een zepige synthetische variant en wordt ook wel ‘witte musk’ genoemd. Het andere is de oorspronkelijke dierlijke musk en geeft het parfum een vuil en (zeer) dierlijk randje. Deze dierlijke musk wordt trouwens nog maar zeer zelden gebruikt in parfum omdat de bijzondere hertensoort ‘Moschus’ inmiddels een beschermde diersoort is. Hoe reageert jouw neus op deze musks? Heeft een van beiden jouw voorkeur, of juist afkeer? Vertel!

1932, you can’t win them all…

Sycomore. Coromandel. Beige. 31 Rue Cambon. 28 La Pausa. Om maar eens enkele parfums van de hand van Jacques Polge voor Les Exclusifs van Chanel te noemen. Het is geen geheim dat Neus spontaan begint te kwispelen als er een geurwater uit deze reeks in de buurt is.

En nu is er dan ‘1932’. Geïnspireerd op de eerste collectie diamanten juwelen die Chanel in 1932 op de markt bracht. De kennismaking is overrompelend. Sterke opening met citrus, direct gevolgd door een weelderige irisnoot en vetiver. Wauw. Opwekkend en comfortabel tegelijkertijd. Neus dreigt in vervoering te raken, en ik met haar.

Mijn eerste impuls is: hebben! Gelukkig beheers ik me, ga een blokje om in Selfridges en geef zo het parfum de kans zich verder te ontwikkelen. Ik dwaal over de begane grond, neem de roltrap naar het souterrain met de thee van Mariage Frères en verbaas me over het uitzinnige aanbod in deze westerse kooptempel. Neus ligt ondertussen op mijn pols en wacht ongeduldig op wat komen gaat.

(…)

Er komt niet zoveel.

Sterker nog, na een minuut of vijftien is er niet veel over van die eerste overrompelende kennismaking. De luxe en bijzondere opening is verschrompeld tot een weinig verrassende geurige anekdote. De herkenbare vetiver en iris zijn op mijn pols verdwenen en hebben plaats gemaakt voor een stuivend bloemig en licht zepig akkoord. Is dit het? Echt? Of gooit misschien mijn huid roet in dit geurige eten?

Ook op de geurstrook is het parfum echter in zijn schulp gekropen. Traag sijpelt een gevoel van teleurstelling mijn gemoed binnen. De koop wordt uitgesteld, de honger is verdwenen.

Maar ‘1932’ beoordelen op een enkele waarneming doet geen recht aan het werk van de man die eerder zoveel moois heeft gemaakt. Deze nieuwe creatie van Jacques Polge verdient mijn onverdeelde aandacht en een tweede kans.

Take two
Opnieuw die schitterende opening, echt genieten. En wederom het teleurstellende vervolg van stuivende witte bloemen. Toefje fruit. Niets verrassends, geen enkele opwinding. Enkel een Aha-Erlebnis. Even flitst iets van Coco Mademoiselle en Chance voorbij. Een onprettig drukkend gevoel welt in mijn voorhoofd op. Na 6 uur blijft een wat dunne en zelfs synthetisch geur op de geurstrook achter.

Take three
Geen nieuwe ontdekkingen, ook vandaag niet. Gedesillusioneerd staar ik naar de geurstrook. ‘1932’ is onmiskenbaar Chanel en het is onmiskenbaar een Jacques Polge. Het parfum zit goed in elkaar en is degelijk gemaakt. Maar op de opening na, is het oersaai en mainstream. ‘1932’ is een pretty floral, zonder al teveel karakter en met een klassieke signatuur. Dat Chanel dit parfum in de eregallerij van Les Exclusifs plaatst kan enkel ingegeven zijn door zuiver commerciële motieven. Jammer.

★★★☆☆ 1932 Les Exclusifs (2013) van Chanel
♪♪ ∫∫ ♀ €€⎢soft floral ⎢vanaf vandaag verkrijgbaar bij de Chanel Boutique in Amsterdam

Iemand uit de parfumwereld vertelde me laatst dat de parfumindustrie vaak de meeste tijd, geld en aandacht stopt in de eerste 15 minuten van een parfum. Onder het motto ‘de eerste klap is een daalder waard’ wordt de consument verleid tot een aankoop. Heb jij weleens iets gekocht dat het eerste kwartier heerlijk rook, maar de verwachtingen niet waarmaakte? Vertel!

Selfridges of London

Al op Marylebone Highstreet zweven de helgele tasjes me tegemoet. Grote maten, kleine maten, bollend of met ingevallen wangen. Zonder uitzondering stapt de eigenaar ervan blij voort, opgetogen over de zojuist gedane aankoop.

Sinds dinsdag verblijf ik in de buurt van een waar Londens kooplusthof. Op een steenworp afstand van ons hotel.

Selfridges, wat kun je hier eigenlijk niet krijgen? Alle bekende en minder bekende luxemerken geven hier sinds 1909 acte de présence. Alleen al om het hele warenhuis door te lopen heb je uren nodig. Zonder ook maar een pashokje van binnen te zien, een laars uit te checken, een parfum te ruiken of een lipstick te proberen.

Ik ben trouwens helemaal niet dol op winkelen. Nooit geweest ook. Zodra ik me in een warenhuis of een koopgoot begeef krijg ik het benauwd en begint mijn hoofd te tollen. Dus als ik een mooie trui zie en hij is een beetje betaalbaar koop ik hem meteen in een andere kleur. ‘Zo dat is ook weer geregeld…’. Het enige waarvoor ik me graag de benen onder mijn lijf uitloop is parfum. En Selfridges is packed with the stuff. Dus muziek in mijn oren, muts en zonnebril op en go.

Mijn doorzettingsvermogen wordt duchtig op de proef gesteld door de sales representatives die bij een vleug oogcontact direct een koopslachtoffer van me willen maken. Met een glimlach en een ‘Just browsing, thank you’ sla ik de eerste aanvallen af. Een onverlaat waagt het een puf Gucci Guilty Black in mijn richting te sprayen. Een giftige blik gaat retour. Please….!

Wat gedesoriënteerd meer ik aan in de Dior-haven. Een beeldschone jonge vrouw met Slavische trekken (Svetlana lees ik later op haar naambordje) ontfermt zich vriendelijk doch doortastend over me. Ze zet me op een stoel en houdt me Grand Bal voor. Een elegante compositie van jasmijn, ylang ylang, neroli en musk drijft mijn neus binnen. Mijn hart reageert blij met een sprongetje, de lente is in aantocht, jawel!

Patchouli Impérial en Oud Ispahan volgen. Beide zijn heerlijk, ook hier die verfijnde en classy signatuur. Geen gekke start van dit snuffeltripje.

Door naar Chanel voor het nieuwe parfum uit de prestigieuze Les Exclusifs-serie, 1932. In Nederland pas volgende maand verkrijgbaar, maar misschien lanceren ze dit parfum wel eerder in Londen. Bingo! Tientallen flessen met een bleek geelgroene vloeistof lachen me toe.

Een puf op een geurstrook, beetje wapperen, beetje blazen. Neus bevindt zich in opperste staat van paraatheid. Langzaam snuif ik de geur op. Ik kijk de verkoper veelbetekenend aan en geef hem zonder iets te zeggen mijn rechterarm. Hij glimlacht tevreden en besprenkelt mijn huid. Ik ruik en schud lichtjes mijn hoofd. Jacques did it again.

De eerste kennismaking met 1932, een compositie rond iris, jasmijn en vetiver, is overrompelend. Ik ben benieuwd of het vervolg net zo indrukwekkend is. To be continued next week. 

Equistrius, een fabeldier

Was het een toevluchtsoord, dan was het een boudoir met dik tapijt en dieprode fluwelen gordijnen, het spaarzame licht van buiten teder ontvangend in haar zachte plooien.

Was het een dier, dan één ontsnapt uit dromenland. Uitgedost met melkwitte stralenkrans en stuivende vacht, geboren om te bewonderen, aan te raken en te liefkozen.

Was het een lied, dan was het een ballade, gezongen met omfloerste stem, vrouw noch man, over zuivere liefde en verbondenheid.

Was het een boek, dan was het een novelle, in afzondering met ganzeveer geschreven en  gebonden in het zachtste leer, de woorden kunstig aan elkaar geregen tot een onontkoombaar verhaal.

Was het een gerecht, dan was het eten en drinken tegelijk, iets om aan te sabbelen en in te bijten, om tenslotte gulzig te worden verorberd.

Was het een bloem, dan was het een echo, een zielebeeld, enkel voor de oplettende wandelaar zichtbaar in het veld.

Was het een parfum, dan was het Equistrius, een fabeldier geluidloos galopperend op de rand van de wereld.

★★★★☆ EQUISTRIUS (2007) van Parfum d’Empire
♪♪ ∫∫ ♀♂ € ⎢soft floral⎢o.a. verkrijgbaar bij ParfuMaria en Perfumelounge
Marc-Antoine Corticchiato is de grondlegger van Parfum d’Empire en Equistrius is zijn ode aan zijn geliefde renpaard. Hoezeer moet hij van dit dier gehouden hebben.

Ik ben nu al dagen met dit parfum in de weer en elke dag laat ze me iets anders zien.
Maandag word ik getroffen door het donkerroze fruit en de stuivende opening van het parfum. Ook is er een element dat ik associeer met drank, rode wijn wel te verstaan.

Dinsdag concentreer ik me op de iris, die dan weer in vol ornaat aanwezig is, dan weer een verlegen rol op de achtergrond speelt. De iris in Equistrius is er een met een expressie die ik graag zie: glad, olie-achtig en verdicht. À la Dior Homme. Na een uur of twee wordt ze wat koeler en lichter van structuur en neemt ze de kleur van violet aan. Even later is de iris weer sumptuous en verleidelijk.

De dynamiek van het parfum verrast me, is wervelend, de aroma’s cirkelen in een pulserende cadans om elkaar heen.

Woensdag wentel ik me in het comfi karakter van het parfum en dringt een hint van lichtbruine suède mijn neus binnen. En ruik ik daar iets van chocolade en paardenvacht? Deze tonen zijn echter zo subtiel dat ik me even afvraag of het geen zinsbegoocheling is.

Donderdag baal ik ervan dat het parfum op mijn huid zo zoet wordt en valt me het aroma van viooltjes op. En geniet ik verder van al het andere.

En vandaag? Vandaag zeg ik ronduit: mjum!

Iris is een zeer kostbaar parfumingrediënt. De wortel van de plant wordt gebruikt en niet de bloem. In Equistrius zijn maar liefst drie verschillende extracten van de Florentijnse iris verwerkt. Christopher Sheldrake, gelegenheidsparfumeur bij Chanel, vertelt in bijgaand filmpje over dit bijzondere produkt. 

Ik ben dol op iris en jij?