BreinReizen

Als in één en dezelfde week èn een journalist in de sectie Wetenschap èn twee columnisten van aanzien over geur schrijven in de Volkskrant, dan weet je: er is iets aan de hand.

‘Texelgeur,’ schrijft Nico Dijkshoorn, ‘voor mij was dat een mengsel van mijn vaders aftershave, de zweterige belegde broodjes onderweg van mijn moeder, de natte stenen op de dijk, het bos met dat ene bankje, de veemarkt, de geur van het gehuurde huisje, een andere toiletverfrisser dan thuis, mijn ruikende oksels en vooruit dan maar, een schaap’.

De levendige vakantieherinneringen aan zijn jeugd worden in een zucht tevoorschijn getoverd door de geur van Rode Ribis. Grasduinen op internet levert uiteenlopende beschrijvingen op van het olfactorische landschap van deze sierbes. De ene bron noemt hars, een andere kattenpis. Wat het ook is, de geur opent allerlei luikjes in de grijze bovenkamer van de schrijver tot aan ‘een andere toiletverfrisser dan thuis’ toe. Een stroom van beelden, associaties en sferen wellen op door de kruidige adem van deze struik. Zonder enige hapering, ongeorganiseerd, zonder logica of controle. Klik klik klik klik klik klik. De oogst herinneringen is rijk en overdadig.

Hoe dit fenomeen precies werkt is niet duidelijk, maar iedereen kent het. Althans een ieder die gezegend is met een werkend reukorgaan.

Sinds enige tijd wordt geur door de commercie omarmd als de nieuwe verleider en trakteert de winkelier de consument tijdens het winkelen rijkelijk op de geur van chocolade, koffie en versgebakken brood, want scent sells. Aangemoedigd door de resultaten slaan inmiddels ook politieburo’s en overheidsinstellingen aan het begeuren. Nachtmerrie-achtige visioenen van naar groene thee ruikende corridors, met marshmallow begeurde liften en gember uitwasemende schoenenzaken trekken aan me voorbij. Alsof een geurcondoom strak over de echte wereld wordt getrokken.

Zou het klassieke reisburo (vale vloerbedekking, crèmekleurige computer en posters met palmbomen en lachende families aan de muur), nou nog echt hebben bestaan als ze haar bezoeker had gefêteerd op een melange van zee, Piz Bruin en Mojito?

Nu carnaval mijn stad overneemt, droom ik van verre oorden. Over een land waar de magie boven de rode stoffige aarde hangt en kangoeroes de schrik van elke wijnboer zijn. Waar de namiddagzon de eucalyptusbomen haar welriekende geest ontlokt en de geur van versgemalen koffie altijd wel ergens door de straten zweeft. En waar ‘s ochtends mij de schaterlach van de kookaburra wekt. Eén pufje Shanti Shanti en ik ben er. Plof. In a split second. Dank je brein, dank je geur.

♡ ★★★★☆ SHANTI SHANTI van Miller et Bertaux
♪♪ ∫∫ ♀ €€ ⎢floral⎢2008
Bleekroze rozen met flonkerend ochtenddauw in een bedje van zacht geurende aarde. Klein zeepje als toegift na. Knisperende textuur, prikt net niet. Eens mee in mijn koffer naar Australië en sindsdien mijn olfactorische ticket naar deze zinsbegoochelende bestemming. Hunkerparfum.

6 thoughts on “BreinReizen

  1. Een condoom van geur over de hele wereld…pff, ik krijg het benauwd. Jij weet het altijd zo beeldend te zeggen. En het is waar: er zijn overal teveel kunstmatige geuren. Het ergste zijn die stinkkaarsen bij bijv. Blokker of Xenos. Voor hen die nooit in dat soort ordinaire winkels komen: houden zo. Luchtverfrissers zijn een vloek, in tegenstelling tot een goed parfum. Zoals dat van Miller et Bertaux dus. Ik ken het niet, maar eerlijk gezegd lijkt het niet mijn soort parfum. Ik houd meer van weelderige rozen, zoals Une Rose of Nahéma.
    Interessant om weer eens te lezen hoe een geur een hele reeks herinneringen op gang kan brengen. Ik heb dat wel met sommige bieren: de volle korenaar in het Limburgse veld, donkergroen bos als contrast tegen dat goudkleurige koren, korenbloemen, klaprozen, leeuwenbekjes, hoog in de lucht de leeuwerik, ach wat is Limburg toch mooi. Dat alles in een glas pils.
    Ach Tanja, waarom zou je naar Australië willen? En ’tis joa vasteloavend, troederiederalala, en ’tis joa vasteloavend, troederiedera! En es ’t vasteloavend is, dan wit den duvel neit wat ‘m is, troederiedera, enz.

  2. Het leuke is dat het breinreizen ook omgekeerd werkt: soms als ik een geur ruik kom ik op een plek waar ik in het echt nog nooit ben geweest.

    En mag ik hier even klagen over de geurterreur in winkels e.d.? Naast de neuzelmuziek krijg ik nu steeds vaker ook nog dit soort ongewenste intimiteiten opgedrongen. De hyacintlucht in de woonwinkel vorig jaar was een voorlopig dieptepunt voor mij, dat was niet een speels vleugje af en toe zodat je weer weet dat het buiten lente wordt maar een verstikkende, verschrikkelijke hoofdpijndeken – je zal er maar werken.

    • Da’s waar Annemarie, andersom werkt het ook! Geur is mooi als onderdeel van een beleving en heeft een krachtig effect. Alles met mate, wijsheid en liefde zou ik zeggen, ook inzake geurtoepassingen!

  3. Nog even over het brein: ik las dat er een interessant boek over geschreven is, ”The Scent of Desire” door Rachel Herz.
    Over de rol die het reukvermogen speelt .

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.