Nieuwsgierig duw ik de witgelakte houten deur van het winkeltje open. Een klein bronzen belletje kondigt mijn komst aan. Achterin de ruimte hoor ik een stoel kraken, gevolgd door het geluid van voeten die op luchtkussentjes mijn kant opdrijven.

Zodra ik de deur achter me sluit, waan ik me op een andere planeet. De hectiek van een van de drukste winkelpleinen in mijn geboortestad heeft het nakijken in dit serene universum. Alles is hier wit, de vloeren, de wanden, de tafel met de kassa, de etalage. En in die witte ruimte zweven kleurige vlakken van mohair, alpaca, de fijnste angora en scheerwol uit Nieuw-Zeeland.

Wat tot dan toe onderdeel was van een nederig bestaan, het breien van sokken, truien, sjaals en mutsjes, behoort hier tot de wereld van luxe en Parijse chic. De namen Lanvin, Balenciaga en Jaeger dansen voor mijn ogen.

Een rijzige vrouw met een excentrieke uitstraling begroet me met een zachte en beschaafde stem. Haar bloedrode lippen zijn een baken in haar bleke gezicht en haar lichtgrijze ogen kijken me vriendelijk aan. Haar subtiele bloemenparfum kan haar weeïge lichaamsgeur niet helemaal camoufleren.

Om haar vormloze lichaam is een gewaad met de kleur van rauw aardappelvlees gedrapeerd. Haar teennagels zijn gelakt in dezelfde sjieke bloedrode kleur als haar lippen. Het enige wat detoneert in deze tempel van luxe en goede smaak zijn haar gezondheidssandalen. Het motto ‘Wie mooi wil zijn moet pijn lijden’ lapt ze aan haar laars. Gelijk heeft ze.

‘Kan ik je helpen?’, hoor ik haar met een iets geaffecteerde tongval vragen. Zeker.

Na een uur sta ik opgetogen met 9 bollen zijdezachte lichtroze, hardroze, frambozenrode en dieppaarse wol, verpakt in wit vloeipapier, weer buiten.

Een paar maanden en verschillende zelfontworpen en gebreide truien later vraagt ze me haar zaterdaghulp te worden. Ze kan me geen groter plezier doen.

Dit alles speelde zich 30 jaar geleden op het Koningsplein in Nijmegen af. Een ex-verpleegkundige die het zat was pispotten te legen en drains aan te leggen, koos overtuigd voor schoonheid, zachtheid en luxe en begon met haar 76-jarige moeder een winkel in wufte garens.

Helaas, het zaakje bestaat al jaren niet meer. Maar de herinnering aan die bijzondere tijd is springlevend. Dankzij Jardins de Bagatelle, het parfum dat ik kocht van mijn op zaterdag verdiende centjes.

★★★★☆ JARDINS DE BAGATELLE (1983, vintage Eau de Toilette) van Guerlain
♪♪ ∫∫∫ ♀ € ⎢floral⎢verkrijgbaar bij de gespecialiseerde parfumerie
Was dat wandelingetje in het begin van de tachtiger jaren van Jean-Paul Guerlain, de parfumeur, door de Jardins de Bagatelle in Parijs nou wel zo idyllisch? Oké, het parfum staat bol van de bloemen, iets wat we graag met romantiek associëren, maar het opent scherp als een zojuist geslepen mes. Het zuur en het metaal is op zijn zachts gezegd assertief aanwezig in de eerste paar minuten. Niet bepaald voor de faint hearted.

Eerst het mes, dan de bloemen. Guerlain heeft met zijn snoeimes een immens boeket bij elkaar gesneden. Tijdens zijn wandeling door de tuinen is geen bloem veilig voor zijn vaardige handen. Rozen, jasmijn, magnolia, gardenia, tuberoos, viooltjes, lelietjes van dalen. Een imposant geheel, kunstig bij elkaar gestoken en strak bijeen gebonden met een metalen draad.

De strenge kern van het parfum doet denken aan het strakke lijnenspel van buxushagen en wandelpaden in de tuinen van Bagatelle. Het toomt de bloemenweelde in, geeft vorm en bakent af. Ook het knisperende grind onder je voeten vind ik in het parfum terug.

Na ruim zes uur wordt het parfum zachter en iets ronder. Aardse tonen komen boven en de tuberoos maakt zich los uit de bloemenzee.

De compositie is groots, maar niet speels. Er mag gelachten worden in de tuin, maar niet te hard. Honden zijn niet toegestaan. En kinderen het liefst aangelijnd. Want Jean-Paul neemt zijn taak uiterst serieus.

Een geur brengt me regelrecht terug in de tijd. Het geeft toegang tot beelden, gevoelens en zintuiglijke ervaringen die in een hoekje van mijn geest zijn opgeborgen. Niet vreemd als je weet dat het geurgeheugen onderdeel is van het limbische systeem, het oudste deel van de hersenen waar ook emoties en andere herinneringen opgeslagen worden. Welk parfum laat jou in de tijd reizen?