Nadat striptekenaars, modeontwerpers, circusartiesten en rockmuzikanten 25 jaar eerder mochten toetreden tot het illustere gezelschap van kunstenaars, was het afgelopen vrijdag eindelijk zover voor de lang onbegrepen parfumeurs. Het Franse Ministerie van Cultuur heeft parfum als achtste kunstvorm erkend.
Maar wat is dat eigenlijk, kunst?
Ooit heeft iemand mij deze vraag gesteld. Geen idee wat destijds mijn antwoord was. Maar als je het me vandaag zou vragen, dan zou mijn antwoord zijn: de veruitwendiging van het innerlijk landschap.
Mooi woord trouwens, veruitwendiging. Schrijver Zwagerman gebruikte het afgelopen week in zijn lezing over Richter en Warhol in de Timmerfabriek in Maastricht. Zelfs de grootste moderne-kunst-hater moet de aanvechting hebben gevoeld een museumjaarkaart te gaan kopen.
Magnum opus Grey inspireerde Zwagerman tot een 35 minuten durende prikkelende voordracht. In grove penseelstreken trok de cultuurcriticus verbanden met het urinoir van Duchamp, de elektrische stoel van Warhol en de kleurvlakken van Rothko. Hij maakte duidelijk waarom dit monochroom een plaats verdient tussen de allergrootsten.
Grey is een grijs vlak van ongeveer 1 meter veertig bij 1 meter veertig, met een dikke laag mat glanzende grijze verf. Als je je neus tot op 20 centimeter van het doek brengt kun je zien dat de schilder de deklaag met een roller heeft opgebracht. De zijkanten van het doek zijn onaangeraakt. Het linnenkleurige ruwe canvas getuigt van een onwaarschijnlijke naaktheid.
Zelf schijnt Richter gezegd te hebben dat Grey de ultieme weerslag is van zijn lijfspreuk ‘geen ideologie, geen geloof, geen boodschap, geen verbeelding, geen betekenis, geen hoop’. Het werd de leidraad van zijn zoektocht als kunstenaar naar de heilige graal. En de heilige graal bleek grijs te zijn. Een prikkelarme en neutrale kleur met het vermogen’ that no other colour has, to make ‘nothing’ visible’.
Grey is dus kunst. En de iconen uit de parfumwereld? Kunnen Jicky, Amyitis en Secretions Magnifique anders worden gezien dan een ‘veruitwendiging van het innerlijk landschap’? Het Franse Ministerie van Cultuur vindt van niet. Eindelijk gerechtigheid.
Het wachten is nu op een ‘grijs’ parfum, een geur die het ‘niets’ ruikbaar maakt. Waarschijnlijk komt het van de hand van Jean-Claude Ellena, de ongekroonde koning van het parfum-minimalisme. Naam van het parfum: untitled.
